یکی از مواد شیمیایی پرکاربرد در صنایع، کربنات کلسیم است. به طور کلی، میزان خالصی و اندازه ذرات کربنات کلسیم، تعیین کننده هر یک از کاربردهای مختلف آن می باشد. این ماده، پودری سفید رنگ بوده و در زمینه های گوناگون صنعتی، خوراکی و ساختمانی به کار می رود. دلایل استفاده گسترده از کربنات کلسیم در موارد بسیار، به جهت ویژگی های آن مانند قیمت پایین، فراوانی، رنگ متنوع، پرکنندگی، خاصیت قلیایی، دارا بودن عنصر کلسیم و… است. بنابراین از گذشته های بسیار دور، از آن استفاده می شده و به عنوان ماده ای مفید و پرکاربرد، شناخته می گردد.
موارد مصرف کربنات کلسیم
از کربنات کلسیم به عنوان پرکننده در محصولات مختلف استفاده می شود. پس این ماده با اضافه شدن به مواد مایع و جامد، موجب افزایش مقاومت مکانیکی و شکل پذیری، کاهش و افزایش وزن، بالا بردن مقاومت حرارتی، کاهش قیمت نهایی تولید محصول و تغییر در غلظت آن می شوند. همچنین کربنات کلسیم در زمینه های مختلفی از جمله صنعت رنگ، تولید چسب چوب، صنعت پلاستیک، صنایع چرم مصنوعی، مرکبات، کاغذ، صنایع شوینده، پروفیل، لعاب سازی، کاشی سرامیک و بسیاری از موارد دیگر، مورد مصرف قرار می گیرد. در ادامه محتوا به بیان چند مورد از مهمترین استفاده های کربنات کلسیم و توضیح هر یک می پردازیم. با ما همراه باشید.
کربنات کلسیم در صنعت رنگ
یکی از کاربردهای اصلی کربنات کلسیم، شامل صنعت رنگ می شود. از این ماده با عنوان رنگینه یار در رنگ های پایه آبی، استفاده شده و جایگزین مناسبی برای بخشی از نیازهای Tio2، محسوب می شود. یکی از دلایل استفاده زیاد از کربنات کلسیم در صنعت رنگ، قیمت مناسب و ویژگی های نوری و مکانیکی آن است. همچنین پخش پذیری خوب در بخش های مختلف رنگ، بالا بردن درخشندگی، افزایش میزان مقاومت در برابر سایش و آب و هوا، پایین آوردن هزینه های تولید و… از جمله مزایای ماده مذکور به شمار می رود.
کربنات کلسیم در صنعت کاغذ
از کربنات کلسیم در صنعت کاغذ به عنوان پرکننده و فیلر استفاده می شود. از مزایای این ماده پوششی میتوان به کاهش هزینه های تولید کاغذ، بالا بردن استحکام و مقاومت آن و قیمت مناسب آن اشاره کرد. همچنین کربنات کلسیم برای محیط زیست نیز مفید است و در صورت استفاده از آن، دیگر نیازی به قطع چوب و به کاربردن آن در تولید کاغذ نخواهد بود.
کربنات کلسیم در صنعت پلاستیک
از دیگر مصارف مهم کربنات کلسیم، در صنعت پلاستیک است که تولید لوله، کابل، ظروف یک بار مصرف و… را شامل می شود. معمولا این محصول را برای کاهش قیمت محصول نهایی پلاستیک به کار می برند. همچنین این پرکننده خواص فیزیکی محصول مانند مقاومت گرمایی، سختی، استحکام و پایداری ابعادی را تقویت می کند.
کربنات کلسیم در صنعت لاستیک سازی
امروزه لاستیک موارد مصرف متعددی دارد و در تولید تایر خودرو، درزگیر درب و پنجره و… مورد استفاده قرار می گیرد. کاربرد کربنات کلسیم در صنعت لاستیک سازی موجب ایجاد بافت سطحی بهتر لاستیک و به وجود آوردن ترکیب یک دست مواد اولیه می شود. علاوه بر این، هزینه های تولید را نیز کاهش داده و سبب طول عمر محصول تولیدی می شود.
کربنات کلسیم در صنعت داروسازی
از شرایط استفاده از کربنات کلسیم در داروسازی، مرغوبیت و مطابقت آن با استانداردهای معتبر صنعت مذکور است. از جمله کاربردهای این ماده، شامل تهیه شربت و قرص، تولید آنتی بیوتیک برای خنثی سازی، کمک فیلتر، حل کننده در قرص های قابل حل و در نهایت به عنوان عامل تامین کلسیم در قرص های کلسیم می شود. لازم به ذکر است که اغلب شرکت های داروسازی، اقدام به تولید و عرضه قرص کربنات کلسیم با دوز ۳۰۰ تا ۶۰۰ میلی گرمی می نمایند. پس از جمله کاربردهای این ماده در صنایع دارویی و خوراکی میتوان به آنتی اسید، پاک کننده در خمیر دندان ها، منبع کلسیم در آنتی بیوتیک ها، آدامس ها و پرکننده در لوازم آرایشی می باشد.
کربنات کلسیم در تولید فولاد و آهک
صنعت متالوژی، بیشترین استفاده از کربنات کلسیم تولید شده در جهان را به خود اختصاص می دهد. از این ماده در کوره های ذوب آهن اکسیژن پایه و برای جدا کردن ناخالصی ها به شکل سرباره استفاده می شود. علاوه بر این، آهک یکی از مواد ارزشمند و پرکاربرد است که در صنایع مختلفی، به کار می رود. از دیگر موارد استفاده از کربنات کلسیم، تولید انواع آهک زنده، آهک هیدراته، سنگ کربنات کلسیم یا همان سنگ آهک است.
کاربردهای دیگر کربنات کلسیم
همانطور که در بالا نیز مشاهده نمودید، کربنات کلسیم کاربردها و موارد استفاده بسیار متعددی دارد و توضیح و بیان هر یک از آنها، در این محتوا نمی گنجد. کربنات کلسیم در مواردی نقش تقویت کننده دارد. به طور مثال، جوهر چاپ، گرفتن درز، بتونه کاری، چسب کاشی، مجسمه سازی، تولید موکت، حشره کش، ساخت چسب و… از جمله موارد استفاده از کربنات کلسیم به عنوان ماده ی تقویتی است. همچنین این ماده جزو پرکننده های غیر سیاهی می باشد که در کالاهای لاستیکی اکسترود شده برای کاهش قیمت، بالا بردن دانسیته، تقویت پرسس پذیری و… کاربرد دارد. علاوه بر موارد مذکور، کربنات کلسیم در صنایع دفاعی و نظامی، حفاری نمودن چاه های نفت، تولید صابون و مواد شوینده، ساخت ابر و اسفنج، تغذیه دام و طیور و بسیاری از موارد دیگر نیز مورد استفاده قرار می گیرد.
نتیجه گیری
تاریخچه استفاده از کربنات کلسیم، سابقه بسیار طولانی داشته و به زمان های بسیار دور بر میگردد. بنابراین همانطور که در این محتوا بیان کردیم، کلسیم کربنات به عنوان ماده ای مفید و پرکاربرد به شمار می رود که صنایع و موارد مصرف بسیاری را شامل می شود. یکی از کاربردهای مهم و رایج این ماده، در تولید فلزات است و صنایع متالوژی، ۶۰ درصد از میزان کلسیم کربنات تولید شده را مصرف می کنند. همچنین در مشاغل ساختمانی نیز از گذشته، از این محصول استفاده می شد. در صنایع شیمیایی و تبدیلی نیز ماده مذکور به عنوان پر کننده، تصحیح کننده پی اچ و تامین کلسیم به کار می رود و به همین دلیل، این صنایع به میزان بسیار زیادی محتاج و نیازمند کلسیم کربنات هستند.
