برای معرفی محصولات پلیمری ابتدا لازم است با مفهوم واژه پلیمر و منومر آشنا شوید. پلیمر از دو تک واژه پلی و مر تشکیل شده است. پلی به معنای چند و مر به معنای جز است. منومر هم از دو بخش منو ومر به معنای تک جزئی تشکیل شده است. پس دریک تعریف ساده و واضح از پلیمر میتوان گفت به مجموعه ای از منومرهای در کنار یکدیگر پلیمر گفته می شود.
پلیمر از پلیمریزاسیون منومر تشکیل می شود. به عبارتی از بهم پیوستن منومرها پلیمر ایجاد می شود. اگر منومرهایی که به یکدیگر پیوند می خورند از یک نوع باشند؛ به پلیمر تشکیل شده هموپلیمر گفته می شود. اما اگر پلیمر از بهم پیوستن انواع منومرهای مختلف بدست آید به آن کوپلیمر می گویند.
کوپلیمرهایی که در پیوند زنجیره ای خود دارای بی نظمی در تکرار منومرها باشند، رندوم کوپلیمر نامیده می شود. در صورتی که طرز قرارگیری منومرها در پیوند زنجیره ای دارای نظم خاصی باشد و منومرهای هم نوع در کنارهم قرار گرفته باشند؛ بلاک کوپلیمر گفته می شود.
عمدتا پلاستیک ها برای عرضه به بازار به مواد کمکی متعددی از قبیل: مواد ضد بلوک، آنتی اکسیدان ها، عوامل ضد شکاف، پایدارکننده های گرمایشی، لغزنده کننده ها، رنگ ها و تاخیر اندازهای شعله وری آغشته می کنند. پلاستیک دسته ای از مواد مصنوعی و یا نیمه مصنوعی است که از فرآیند پلیمریزاسیون بدست می آیند.
انواع پلیمر
پلیمرها از لحاظ پیوند زنجیره ای که بین منومرهای تشکیل دهنده آن ایجاد می شودبه پلیمرهای تک بعدی، دوبعدی وسه بعدی تقسیم می شوند. در پلیمرتک بعدی منومرهای تکرار شونده به حالت زنجیروار از یک سمت به طرف دیگر قرارگرفته و به یکدیگر متصل شده اند. در پلیمردوبعدی، واحدهای منومر در صفحه ای از یک جهت عرضی و طولی بهم متصل می شوند. درحالیکه در پلیمرسه بعدی، واحدها از هر سه جهت فضایی، به یکدیگر پیوند خورده اند.
معرفی محضولات پلیمری
محصولات پلیمری با توجه به نوع مواد اولیه سازنده خود دارای انواع مختلفی هستند. درحال حاضر پلیمرهای زیادی وجود دارند که از آنها به عنوان پلاستیک استفاده می شود. برای نمونه می توان پلی اتیلن، پلی پروپیلن، پلی استر، پلی استایرن، پلی کربنات ها و ... را نام برد.
انواع محصولات پلیمری
ترموپلاست ها یا گرمانرم ها:
یکی از کاربردی ترین ومهمترین محصولات پلیمری، ترموپلاست است. ترموپلاست ها شامل پلی آلفین یا پلیمرهای آتنیک است که در همه انواع آن منومر اتیلن مشترک است. پلی اتیلن، اولین پلیمر طبیعی از نوع ترموپلاست است که از نفت خام یا گاز طبیعی ساخته شده است. اکثر محصولات پلاستیکی و لاستیکی که از مواد پلیمری ساخته می شوند، در گروه ترموپلاست ها قرار می گیرند.
ویژگی بارز محصولات ترموپلاست عبارتند از:
ذوب شدن در حرارت وگرمای زیاد
منجمد شدن در دمای زیرصفر و سرمای شدید
قابل بازیافت بودن وامکان بازگشت دوباره ترموپلاست ها به چرخه تولید
حفاظت از آلودگی محیط زیست
دارا بودن دانسیته پایین
منعطف بودن دردمای پایین
انواع ترموپلاست ها نیز عبارتند از: ترموپلاست ها با توجه به خواص گوناگونی که دارند؛ دارای انواع زیادی هستند. این نوع پلاستیک هاهمچنین به راحتی قالب گیری می شوند وشکل مورد نظر را به خود می گیرند. از مهمترین انواع ترموپلاست می توان به پلیمرهای شیمیایی تی پی وی، تی پی آر، تی پی اس، تی پی او، اس بی اس، ای پی ام و ... اشاره کرد. پلی اتیلن یکی از محبوب ترین و ارزان ترین انواع محصولات پلیمری ترموپلاست است.
ترموست یا گرماسخت:
یکی دیگر از انواع محصولات پلیمری، ترموست ها هستند که شامل انواع چسب ها، رنگ ها و رزین ها می شوند. ترموست ها بسیار سخت هستند و برخلاف ترموپلاست ها در دمای بالا ذوب نمی شوند، به همین دلیل به آنها گرماسخت گفته می شوند. ترموست ها همچنین غیرقابل بازیافت هستند وبه دلیل خطرناک بودن برای محیط زیست، تولید آنها روبه کاهش است.فعالان محیط زیست، رها کردن هرگونه محصول تولید شده از ترموست را در طبیعت ممنوع اعلام کرده اند، زیرا ضایعات وپسماندهای ترموست، به انواع گیاهان، جانوران وپرندگان زیست محیطی می تواند آسیب جدی برساند.
انواع ترموست ها عبارتند از: محصولات پلیمری ترموست به دو صورت کلی پلی اورتان و پلاستیک های فوران تولید می شوند. پلی اورتان ها به شکل فوم های انعطاف پذیر و همچنین رزین های مایع ایجاد می شوند. پلاستیک های فوران از استحکام کششی بالایی برخوردارند و دارای مقاومت حرارتی در حدود ۸۰ درجه سانتی گراد هستند.بعضی از انواع پلاستیک های فوران نیز مقاومت قلیایی خوبی دارند.
الاستومرها:
از دیگر انواع محصولات پلیمری، الاستیک یا شبه الاستیک است که به آن ها الاستومر گفته می شود. واژه الاستومر از ترکیب دوکلمه الاستیک وپلیمر گرفته شده است. در واقع الاستومر نوعی پلیمراست که تحت تاثیر عوامل تنشی، دچار تغییر شکل می شود و بعد از اعمال تنش، دوباره به حالت اولیه خود برمی گردد.
ملامین ها:
حتما نام ملامین برای همه شماها آشنا و ملموس است. درزمان های نه چندان دور، ظروف ملامینی در همه خانهها مورد استفاده قرار می گرفته است. ملامین یکی دیگر از انواع محصولات پلیمری است که کم کم با روی کارآمدن انواع ظروف آرکوپال، اوپال و پدید آمدن یکسری نظرات در مورد معایب ملامین، استفاده از ظروف ملامین کمرنگ شده است. به عنوان مثال از معایب ملامین می توان به موارد زیر اشاره کرد:
مضر بودن ظروف کهنه ملامینی برای سلامتی انسان
واکنش ظروف ملامینی با انواع شوینده ها
رنگ قاطی کردن ظروف ملامین با غذا
باقی ماندن منومرهای سمی در ملامین، در هنگام فرآیند تولید
استفاده از مواد براق کننده هنگام تولید ظروف ملامینی
ویژگی انواع محصولات پلیمری
ویژگی های خاص محصولات پلیمری باعث کاربرد بیشتر این محصولاتدر صنایع مختلف شده است. برخی از ویژگی های مشترک در این محصولات عبارتنداز:
سبک بودن محصولات پلیمری
قابلیت تغییر شکل در دمای پایین
عایق بودن محصولات پلیمری
امکان مصرف بهداشتی در اکثر محصولات پلیمری
کاربرد انواع محصولات پلیمری
محصولات پلیمری در انواع صنایع ساختمانی، غذایی، دارویی، خودروسازی، تولید لوازم خانگی، اسباب بازی ها و ... کاربرد فراوان دارد.از این محصولات همچنین در تولید انواع الیاف مصنوعی، انواع چسب و رنگ و... استفاده می شود.
آینده پلیمرها
محققان در حال آزمایش انواع مختلفی از پلیمرها با هدف توسعه بیشتر دارو وتقویت محصولات مورد استفاده ما هستند.
